İnternette ne kadar özgürüz? Manipüle edilmenin çok kolay olduğu dijital platformlar hayatımıza nasıl yön veriyor? Kişisel veri ve bilgileri kullanıcı izinleri ile ele geçiren teknoloji devleri ve bu kişisel veri ve bilgileri siber saldırılar yoluyla çalan siber saldırganlar arasında bir fark var mı? Dijital manipülasyon yüzünden internetteki özgürlüğümüz gerçekten özgürlük mü?
Dijital ortamda kişisel veri ve bilgilerin siber güvenliği sağlanmadığı sürece hem dijital manipülasyona hem de siber saldırılara maruz kalmak mümkün. Dijital dünyada atılan her adım gerekli önlemler alınmadığı takdirde üçüncü partiler tarafından izleniyor ve kaydediliyor. İnternet servis sağlayıcıları, üçüncü parti çerezler, arama motorları, sosyal medya platformları ve birçok uygulama kullanıcılarının aktivitelerini analiz ederek onların ürünler ile daha çok etkileşime girmesini sağlayacak yöntemler oluşturmaya çalışıyor.
Herkesin bir ID numarası ile en az bir veya iki veritabanında kayıtlı olduğu dijital çağda Facebook, Instagram, Twitter ve benzeri platformların kullanıcılarını edimsel koşullama ile sosyal medya etkileşimine alıştırması dijital platformların birer Skinner Kutusu haline gelmesine sebep olmuştur.
World Wide Web (WWW) güvenli bir altyapıya sahip olmadığı için özellikle Corona virüs sebebiyle artan internet kullanımında bireylerin özgür olduklarını varsaydıkları dijital dünyada manipülasyondan ve siber tehditlerden korunmak için belirli bir bilinç seviyesine ulaşması gerekiyor.
Siber Özgürlük için Güvenli Ağ Bağlantısı Elde Etmek Neden Önemlidir?
İnternet servis sağlayıcıları internet servisi sağladıkları her cihazın çevrimiçi aktivitelerini görüyor ve kaydediyor. Bunun yanında, WPA2 korumasına sahip olan Wi-Fi ağları bile artık siber saldırganlar tarafından deşifre edilebiliyor. Bu da bireylerin ağ bağlantısı üzerinden ortadaki adam (Mitm) saldırısına maruz kalmasına sebep oluyor.
VPN (Sanal Özel Ağ) programları ile bireysel olarak siber özgürlük ve ağ içinde güvenlik elde edilebilir. Resmi ve özel kurumlarda uzun yıllardır uzaktan çalışanların mevcut ağa güvenli bir şekilde bağlanmalarını sağlamak veya ofisler arasında güvenli iletişim ağı oluşturmak için kullanılan VPN teknolojisi modern VPN programları olarak bireylerin hayatına girdi.
Modern VPN programları kullanıcıların fiziki konumlarını internet ile paylaşmasını cihazlarının internet protokol (IP) adresini gizleyerek sağlıyor. Bunun yanında, VPN sayesinde kriptografi algoritmaları ile şifrelenen cihaz trafiği artık internet servis sağlayıcısı veya ağdaki diğer üçüncü partiler tarafından görülmüyor.
VPN programları ile internet sansürü büyük ölçüde aşılabiliyor. IP engelleme, anahtar kelime filtreleme, derinlemesine paket inceleme (DPI) ve internet hızına uygulanan kısıtlamalar internet sansürü uygulamanın yollarından bazıları. İnternet trafiğindeki veri paketlerinin içeriği şifrelemeden dolayı görülemediği ve farklı coğrafi konumdan internete bağlanma imkanı sunduğu için VPN sayesinde IP engellemeleri, DPI engellemeleri, anahtar kelime filtrelemeleri ve internet hızı kısıtlamaları aşılabiliyor.
Bir Birey İnternet ile Ne Kadar Az Bilgi Paylaşırsa O Kadar Az Dijital Manipülasyon Mağduru Oluyor
Electronic Frontier Foundation ve ExpressVPN, üçüncü parti çerezlerini engellemek amacıyla uBlock Origin ve Privacy Badger tarayıcı eklentilerini öneriyor. WWW üzerinde her web site ile şifreli bir protokol üzerinden iletişim kurmak için HTTPS Everywhere eklentisi tarayıcılarda kullanılabilir.
Akıllı telefonlarda kullanılan uygulamalar arama, mesaj geçmişinize ulaşabildiği gibi bunları yapabilme yetkisine de sahip olabilir. Örneğin, Facebook uygulamaları hem bilgisayar hem de akıllı telefonlarda kullanıcılarının Facebook’da aktif olmadığı zamanlarda ne yaptığını da takip etmekte. Gmail ise anlık konum, tarayıcı geçmişi, kullanılan cihaz özellikleri, Youtube video geçmişi gibi birçok kullanıcı verisini kaydediyor.
Kişisel veri ve bilgilerin siber saldırganlar tarafından ele geçirilmesi çoğunlukla maddi zarar ile sonuçlanırken teknoloji devleri tarafından ele geçirilmesi çevrimiçi reklamlar dolayısı ile dijital manipülasyon ile sonuçlanıyor.
İnternetin güvenilir bir altyapıya sahip olmadığı ve günümüzde verinin petrolden daha değerli olduğu unutulmamalıdır. Bir kişinin internet geçmişi çok bir şey ifade etmeyebilir fakat yüz bin kişinin internet geçmişinin analiz edilmesi sonucunda makro seviyede manipülasyonlar yapılması mümkündür. Tıpkı ABD seçimlerinde Facebook’dan elde edilen veriler ile yapılan manipülasyonlar yapılabilir.
